In 1972, kort na het verschijnen van The Limits to Growth, kreeg de Raad van Bestuur van Akzo bezoek van Frits Böttcher, toenmalig lid van de Club van Rome. Ter gelegenheid van de oprichting van de Club van Rome 50 jaar geleden, stelden Wouter van Dieren en Eric-Jan Tuininga een bundel samen met bijdragen van ‘50 getuigen van de gebeurtenissen sinds die gedenkwaardige eerste periode’ en blikt Allerd op hun verzoek terug op dit moment. De bundel ‘Tijdrit met de aarde’ is in opdracht van de Club van Rome bij Schuttelaar & Partners uitgegeven en te bestellen.
Ervaringen met ‘The Limits to Growth’
In 1972 kort na het verschijnen van “The Limits to Growth” kreeg de Raad van Bestuur van Akzo bezoek van Frits Böttcher, toenmalig lid van de Club van Rome. Wij werden uitvoerig en bevlogen geïnformeerd over de inhoud en de strekking van het rapport van Dennis Meadows aan de Club van Rome. Aandachtig werd naar hem geluisterd maar de ‘sense of urgency’ drong niet echt door. Een lange termijn visie naar de tweede helft van de 21st eeuw leek nog ver weg. Kort daarna werd de wereld getroffen door de energiecrisis en een economische recessie die alle aandacht vroegen voor de korte en middelkorte termijn.
Pas in 1987, toen ik mij bezig hield met de vraag waarom de ecologische dimensie zo weinig aandacht kreeg van politiek en bedrijfsleven, heb ik de tekst van het rapport nog eens goed doorgenomen. Ook maakte ik kennis met Wouter van Dieren die met zijn geestverwanten van de vroege milieubeweging in Nederland er voor gezorgd had dat ook een Nederlandse vertaling van het rapport op de markt kwam met als titel “Grenzen aan de Groei”, een subtiel verschil met de Engelse titel.
De alternatieve scenario’s die in het rapport genoemd worden waren opgesteld op basis van interactie tussen een vijftal belangrijke variabelen ‘system dynamics’. Dat interesseerde mij zeer in het kader van mijn onderzoek naar de ‘missing link’ van de ecologie in het gangbare economische model. Ik heb toen Dennis Meadows opgezocht bij Darthmouth College in New Hampshire waar hij voor mij de hoofdlijnen nog eens goed op een rijtje zette en vooral natuurlijk ook dat het rapport geen prognoses biedt, alleen alternatieve projecties. Bij een van die projecties, het zwarte scenario, zou bij ongewijzigd beleid, de wereld tussen 2020 en 2050 afstevenen op een ‘overshoot/collapse’ scenario. Ik geloof dat weinig mensen het rapport goed gelezen hebben, want ik hoor nog steeds zeggen: de Club van Rome had het fout. Ik denk helaas dat we ondanks alle veranderingen en verbeteringen die in gang gezet zijn nog steeds in de richting van het zwarte scenario bewegen.
Het in 1992 verschenen tweede rapport van Dennis en Donella Meadows genaamd “Beyond the Limits” kwam toen al tot die conclusie. Bij de presentatie van de Nederlandse uitgave op een bijeenkomst bij de RIVM sprak Dennis Meadows de sarcastische woorden ‘we are right on target’ verwijzend naar het zwarte scenario.
Na mijn bezoek in 1987 in New Hampshire vatte ik het plan op om een project te starten op Taiwan. Taiwan was toen ‘The Economic Miracle of the Far East’ met dertig jaar lang 10% groei achter de rug terwijl voor een bezoeker duidelijk was dat vervuiling van lucht, water en bodem het eiland naar een ‘Ecological Disaster of The Far East’ zouden leiden. De institutionele basis van het project werd gelegd met de National Taiwan University in Taipeh. Daar hebben toen Bert de Vries en Roelfie Hueting aan meegewerkt, beiden welbekend met de opzet van het CvR rapport. Ook David Kreutzer, ‘system dynamics ‘expert bij de MIT Sloan School of Management leverde zijn bijdrage.
In 1989 werd het rapport “The Taiwan 2000 Study ; matching economic growth with environmental protection”, formeel aan de regering gepresenteerd in een conferentie in Taipeh. De voorzitter van de conferentie was oud-minister K.T Lee, ‘de architect van het economic miracle’.
Nu, in 2018 wijzen vele tekenen erop dat het rapport van de Club van Rome van 46 jaar geleden een degelijke ‘early warning’ is geweest. Ik hoop dat in 2050 zal blijken dat we nog net op tijd de juiste maatregelen getroffen hebben om het zwarte scenario te vermijden. En dat het Klimaatakkoord van Parijs van 2015 en het invoeren van de circulaire economie in de wereld daartoe zullen bijdragen.
Het worden 30 spannende jaren.
Allerd Stikker
26 juni 2018